21. Yüzyıl Öğretmen ve Öğrenci Profili
Birçok kişiden duymuşsunuzdur hatta birkaç defa siz bile bu
cümleleri kurmuşsunuzdur; “Yeni nesil çok farklı”, “Bizim dönemimizde hiç böyle
şeyler var mıydı ki” ve benzeri birçok sözü. Peki, ama neden 21. Yüzyıl öğrencileri bu
kadar farklı? Neler yaşandı ki yeni
nesil böyle bir değişim yaşadı? Belki en önemli soru “Bu yeni neslin
özellikleri, ihtiyaçları ve beklentileri neler? Ve önemli ikinci en önemli soru
bu yeni nesli nasıl öğretmenler yetiştiriyor ya da bu öğrencileri nasıl
öğretmeneler yetiştirmeli?
Konu İle İlgili Yapılmış Alınyazın Özeti
Bilgi çağı olarak adlandırılan içinde bulunduğumuz 21. yy’da
birçok alanda(teknoloji, bilim, sosyal yapı vb.)birçok gelişme ve değişime
yaşanmaktadır. Bu gelişim ve değişim birçok alanı etkilediği gibi eğitim
alanını da çok fazla etkilemektedir. Bu gelişim ve değişimlerle birlikte hızla
öğretmen merkezli eğitimin yerini öğrenci merkezli eğitim almaktadır. Artık
hemen hemen eğitimin tüm kademelerinde öğrencilere bilgi aktarma ve verilen
bilgiyi ezberletme yaklaşımı yerine bilgiye ulaşma ve mevcut bilgiler üzerine
yeni bilgiler yapılandırma anlayışı ön plana çıkmaktadır. Günümüz toplumları
eğitim politikalarını belirlerken fen ve teknoloji alanlarında ihtiyaçlarını
karşılayabilecek fertler yetiştirmeyi ön plana çıkmaktadırlar. Günümüzde
bilgileri ezberleyen ve gerektiğinde bu bilgileri hatırlayan bir insan
modelinden ziyade karşılaştığı problemleri çözebilen, iletişim becerilerine
sahip, grupla ve işbirliği içerisinde çalışabilen, bilimsel işlem becerilerini
kullanabilen teknoloji okuryazarlığına sahip bireyler daha değerli olmaktadır.
Dolayısıyla araştırmacılarının bir görevi de, öğretim sürecinde, bu özelliklere
sahip fertlerin yetiştirilebilmesi için uygun yaklaşımlar, öğrenme ve öğretme
ortamı üzerinde çalışmak ve gerekli strateji, yöntem ve teknikler üzerinde
yoğunlaşmaktır (Tatar, 2007).
Öztürk (2004), gelişen bilgi teknolojisinin doğurduğu bilgi
çağının, geleneksel öğretmen merkezli eğitim sistemleri yerine öğrenciyi
merkeze alan, öğrenmeyi öğreten, yaklaşımcı ve çağdaş bir eğitim sistemini
ortaya çıkarmıştır. Küreselleşen bilgi toplumunda, insanı ve toplumu gelişim ve
değişimle baş edebilecek şekilde hazırlamak da önemli bir süreçtir. Bu sürece
hazırlık, eğitim kurumları ve bu kurumlarda görev yapacak öğretmenlerden
başlamalıdır. İnsanın hızla değişen bilgi toplumuna katılımı ve bu süreçte hak
ettiği yeri alması, bireyin yeni bilgiler kazanması, becerilerini
zenginleştirmesi, yaşam boyu öğrenme yeteneğini geliştirmekle mümkündür (Balay,
2004). Çağımıza ayak uydurabilen bireylerin yetiştirilmesine dönük faaliyetleri
kapsayan eğitim sürecinde başrolde şüphesiz öğretmenler bulunmaktadır
(Büyükkaragöz ve Çivi, 1999).
Toplumun bilgi ve teknoloji gereksinimlerini
karşılayabilecek bireylerin yetiştirilmesi açısından öğretmenlerin mesleki
alanda yeterli donanıma sahip olması gerekmektedir (Akıllı, 2007). Bunun
sağlanması da öğretmen eğitimindeki kalitenin yükseltilmesi ile mümkündür. Bu
kalitenin yükseltilmesi için; öğretmen yetiştirme programları, bilginin
doğasında ve eğitimin amacında meydana gelmekte olan değişimler doğrultusunda
sürekli olarak kendini yenilemelidir (Özden, 2005). Yani yükseköğretimde birçok
teknolojiyi uygulamayı ve en son teknolojiyi öğretmen adaylarına kavratmayı
hedef olarak belirlemesi gerektirmektedir (Demirci, 1993).
21. yüzyıl da, okulların, öğrencilerin ve çağın
ihtiyaçlarını yeniden gözden geçirerek, çağın koşullarına ve beklentilerine
uygun öğrenme ortamları düzenlemeleri gerekmektedir. Bu amaçla çok kanallı,
teknoloji kullanımını içeren ve işbirliğine dayalı bir öğrenme sürecinde
öğrencilere; çeşitli kaynaklardan bilgiye ulaşabilecekleri, bilgiyi, problem
çözme, karar verme ve planlama amacıyla kullanabilecekleri, bilgiyi günlük
yaşama transfer edebilecekleri, teknolojiyi bilgiye erişim aracı olarak
kullanabilecekleri öğrenme ortamları hazırlanmalıdır. Öğretim ortamında,
bilgiye ulaştıracak, bilginin kullanılmasını, üretilmesini ve iletilmesini
sağlayacak her türlü aracı kullanmak zorunluluğu vardır. Bu yeterlilikler tüm çalışma
alanları için geçerlidir. Bunlara sahip olmayanların bilgi toplumlarının
gereklerini yerine getirmesi oldukça güç görünmektedir.
21.Yüzyıl Öğrenci ve Öğretmen Profili
Öğretmen, öğretmekten çok birlikte öğrenmeye odaklanmalıdır.
Öğrenci ve öğretmenlerin, birlikte öğrenmeyi benimsemiş, bir öğrenenler
topluluğu olduğuna inanmalıdır. Öğretmen; “hadi size şunu anlatanım’dan çok, “Hadi
şunu birlikte bulalım” söyleminden şaşmamalıdır. Öğretmen, geleceğin,
sorgulayıcı öğrenme yöntemleri üzerine kurulacağı gerçeğini kabullenmelidir.
Aşırı bilgi yüklemekten çok, neyin nerede bulunacağını bilmenin daha yararlı
olacağını unutmamalıdır. Öğretmen, başta öğrencileri olmak üzere herkese karşı
saygılı ve demokratik bir kişiliğe sahip; toleranslı, sabırlı, yaratıcı,
arkadaşça ve esnek olmalıdır. Çağın öğretmeni, şeffaf, açık kafalı, evrensel
kültür, ekonomi, enerji ve çevre sorunlarına duyarlı olmalıdır. İletişimi güçlü
olmalı, iyi bir konuşmacı olduğu kadar, iyi bir de dinleyici olmalıdır.
Entelektüel etkinliklere açık, ancak rutinci ve çok tekrarlayıcı olmaktan da
kaçınmalıdır. Öğretmen her öğrencinin ayrı bir kişilik olduğunu kabul etmeli,
onları heveslendirmekte ve hayal güçlerini zenginleştirebilmekte usta olmalıdır.
Öğretmen, öğrencilerini soru sormaya teşvik etmeli, her sorunun bir ışık olduğunu
bilmeli ve her sorunun bir meşale olduğu gerçeğini aklından çıkarmamalıdır.
Öğretmen, çocuğu seven, ona saygı duyan bir yaklaşım içinde olmalı, çocukta
korku duygusu yaratacak hiç bir davranış içinde olmamalıdır. Yüzyılımızın öğretmeni,
öğrenciyi, Eğitim-Öğretim etkinliğinin tam merkezine yerleştirmeli, ezber ve
aktarma hegemonyasından kesinlikle kaçınmalıdır. Öğretmen, ulusal dil ve
kültürü, kıskançlık derecesinde korumalı, ulusal tarih ve değerlerin bilincinde
olmalı, bunlardan olumlu çıkarmalarda bulunabilmelidir. Öğretmen, sıcak bir
öğrenme iklimini, soğuk bir öğrenme iklimine dönüştürmemek için öğrencilerinin,
hayal gücü, düşünce, mizah oyun ve hobilerini asla küçümsememelidir. (Saçlı,
2005: 43)
Buradan çıkarılması gereken önemli sonuç şudur: Öğrenciye
davranışları, hâl ve hareketleri ve kişiliği ile örnek olan ve eğitimi 21.
yüzyıl anlayışına göre uygulayan öğretmenler olmadıkça çizilen öğrenci
profilinin bir faydası olmayacaktır. Çünkü bu öğrenciyi yetiştirecek insan
unsuru öğretmenlerden oluşmaktadır. Kendini mesleğine adamış ve arzulanan
eğitimi veren öğretmen yetiştirmek ayrı bir önem arz etmektedir. Bu demektir ki
öğretmen adaylarının etkin bir yöntemle seçilmesi ve onlara en iyi eğitimin verilmesi;
ayrıca elbette ki buna ek olarak öğretmenlik mesleğinin itibar ve saygınlığının
toplum zihniyetine yerleştirilmesi gerekmektedir. Ayrıca, öğretmen ve
öğrencilerin oluşturduğu sistemin yönetiminden sorumlu okul idarecilerinin öğrencilere
bakış açıları da ayrı önem taşımaktadır.
Son olarak 21. Yüzyıl öğrenci Profilini Özetlersek
21. Yüzyıl becerilerini bilgi,
beceri, tutum, değer ve etik temelinde 4 ana temada ele alabiliriz
1.
Düşünme Yolları: Yaratıcılık
ve yenilikçi düşünme ve bunlara açık olma,
eleştirel düşünme, problem çözme ve karar verme, öğrenme stratejilerini
kullanma/Öğrenmeyi öğrenme ve üst bilişsel beceriler kendini değerlendirme/
2.
Çalışma Yolları: İletişim
becerileri /Türkçeyi doğru kullanma ve bir yabancı dili temel düzeyde kullanma,
takım çalışması
3.
Çalışma Araçları:
Bilgi okuryazarlığı, bilgi iletişim teknolojileri okuryazarlığı
4.
Dünya’ya Entegrasyon:
Yerel ve evrensel vatandaşlık bilinci, yaşam
ve kariyer ile ilgili bilinç ve beceriler, kültürel farkındalıkları ve
yeterlikleri kapsayacak şekilde kişisel ve sosyal sorumluluk bilinci ‘dir.
Yukarıdaki sınıflandırmamız dışında;
- Öğrenciler tasarım yapabilmeli
- Sorun çözümü için hayal edebilmeli
- Teknoloji kullanabilmeli
- Mobil- Öğrenme yeteneği
- Bilgiye hızla ulaşabilmeli
- Aynı anda birkaç işi yapabilme becerisi kazanmalı
- Yüksek seviyede öğrenme yeteneğiyle donanmalı
- Grup halinde öğrenebilmeli
- “İlgi, yetenek, deneyim ve gerçek dünyaya” duyarlı olmalıdırlar
- Farklı okuryazarlık yeteneği (medya, bilgi iletişim teknolojisi)
- Kendini değerlendirebilmeli
- Temel ahlaki değerlere sahip olmalı
- Çok kültürlü ortamda farklılıkları anlayabilmeli, birlikte yaşama becerilerine sahip olmalı
- Hoşgörüyü içselleştirebilmek
- Öğreneceklerini belirlemede etkin olmalıdır
- Kendilerini etkileyebilecek kararlara aktif katkı sağlayabilmeli; kriterlerin belirlenmesinde etkin olmalı
- Sorunları teşhis edebilmeli ve tanımlama yapabilmeli
- Ürün ve sürece odaklanabilmesi
- Problem temelli öğrenmeyi gerçekleştirebilmeli
- Disiplinler arası öğrenebilmeli
- Çevresiyle (doğal ve kültürel) uyumlu olabilmeli
- Geçmişi anlayabilmeli ve yorumlayabilmeli
- Gelecek hakkında düşünmeli, geleceğini belirlemede etkin olmalı
- Geniş ölçekli projeler gerçekleştirmeli, rol almalı
- Dünyayı bütün olarak kavramalı
- Değerlerin farkına varmalı (çevre, hayat)
- Etkileşim, iş birliği tartışma becerisi olmalı
- Bilgiyi geliştirme ve üretme, aktarma becerisi olmalı
- Etkin katılımcı yurttaş bilinci olmalı
- Küresel eğilimleri görebilmeli
- Riskleri görebilmeli risk alabilmeli
- Toplumsal sorunlara duyarlı olmalı
- Milli kültürünü tanımalı
- Yaratıcı düşünebilmeli
- Sorgulamalı
- Meraklı olmalı
- Bilimsel araştırma yapabilmeli
- Okuduğunu değerlendirebilmeli
- Kendisini düzgün olarak ifade edebilmeli
- Öz güveni yüksek bireyler olmalı
- Dil becerileri kazanmalı
- Düzgün soru sorabilmeli
- Bilginin değerini anlamalı
- Yorumlayabilmeli
- Öğrenmeyi öğrenebilmeli
- Bedenini tanımalı ve sağlıklı yaşam becerileri kazanmalı
- Spor kültürü kazanmalı
- Estetik duygusu ve beğenisi gelişmeli
- Spor yapabilmeli
- Sanatla (müzik, resim ve benzeri) uğraşmalı
Kaynakça
- Açıkgenç, A. Köse, M.R. Günel, M. Demirkol, B.(2011), MEB 21. yüzyıl öğrenci profili, Ankara: MEB
- İşman, A.(2011), Uzaktan eğitim, Pegem Akademi
- Kurbanoğlu, S., & Akkoyunlu, B. (2001). Öğrencilere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(21).
- Şimşek, U., Aydoğdu, S., & Doymuş, K. (2012). İyi bir eğitim için yedi ilke ve uygulanması.[çevrimiçi: http://jret.org/FileUpload/ks281142/File/27a._simsek.pdf Erişim tarihi:13.04.2015]
- Altunay, E., & Yalçınkaya, M. (2011). Öğretmen adaylarının bilgi toplumunda değerlere ilişkin görüşlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 17(1), 5-28.
Literatür desteğiyle birlikte güzel bir giriş yapmışsın. Literatürde yazılanları kendi yorumlarınla özetleyerek öğrenci ve öğretmen profili hakkında bilgilendirici bir yazı yazmışsın.
YanıtlaSilKonuyla ilgili alan yazın taramalarının özetlerini koymuşsun ve öğrenci-öğretmen özelliklerinden gayet ayrıntılı olarak bahsetmişsin .
YanıtlaSilKonuya başlama kısmın çok güzel olmuş. Gerekli yerleri gerktiği kadar güzelce açıklamışsın. Ellerine sağlık...
YanıtlaSil"Yeni nesil çok farklı”, “Bizim dönemimizde hiç böyle şeyler var mıydı ki"
YanıtlaSilBu cümleleri dedem hep derdi bana :) çok hoş bir giriş yapmışsın ve bu cümleye güzel ve etkileyici bir bakış açısıyla yaklaşmışsın.
Genele olarak öz ve güzel bir yazı olmuş. Ellerinde sağlık
İyi bir çalışma olmuş :)
YanıtlaSilElline sağlık, çok güzel bir çalışma olmuş.
YanıtlaSilÇalışmanı akıcı bir dille, kendine has bir üslup ile aktarmışsın. Değişimin yalnızca teknoloji de değil her alanda olduğuna vurgu yapman anlamlı olmuş. Öğrencilerin artık bilgiyi yapılandırmaları gerektiği bir dönemde olduğumuzu belirtmen göz ardı edilmemeli. Belki de en büyük değişim budur, bu yüzyılda. Ayrıca öğretmenlerin hayal gücü, düşünce gibi unsurları küçümsememesi gerektiğine yer vermen de çok iyi olmuş. Konuyu en sonda özetlemen çalışmanı daha anlaşılır hale getirmiş. Eline sağlık.
YanıtlaSilÇok güzel bir çalışma olmuş.Giriş kısmı çok güzel olmuş.
YanıtlaSilGiriş kısmın sayesinde çalışman bir sohbet havasında geçmiş ve bu hoşuma gitti. Ancak biraz daha yorumlarına yer verebilirdin diye düşünüyorum. Bu güzel çalışma için teşekkürler Nihalcim, ellerine sağlık:)
YanıtlaSilLiteratür desteğiyle bilgilendirici bir çalışma olmuş. Ayrıca verilen bilgiler başlıklarla iyi organize edilmiş bu da okunmasını kolaylaştırmış. Eline sağlık.
YanıtlaSilLiteratür desteği ile geniş ve açıklayıcı bilgiler vermişsin. Sıkılmadan sohbet eder gibi okudum. Ayrıca özetleme kısmını da eklemen gayet güzel olmuş. Ellerine, emeğine sağlık.
YanıtlaSilGiriş etkileyici olmuş . Yazını bölümlere ayırman da yazını akıcı hale getirmiş . Ellerine sağlık.
YanıtlaSilGünümüz öğretmen ve öğrenci niteliklerini güzel bir şekilde açıklamışsın.
YanıtlaSilBölümlendirilmiş, maddeler halinde sunulmuş güzel bir çalışma olmuş.
YanıtlaSilÇalışmaya kısa bir açıklamayla başlaman ve 21.yy öğrenci profilini maddeler halinde özetlemen çalışmana ayrı bir güzellik katmış.Ellerine sağlık.
YanıtlaSilEllerine sağlık başarılı bir çalışma olmuş.
YanıtlaSilKendi yorumlarını katman, güzel bir giriş yapman ve konuyla ilgili özel bilgiler barındırman güzel olmuş. Diğer arkadaşlara yazdığım gibi sana da yazmak isterim: özenli kaynakça kullanımından dolayı teşekkürler.Elleirne sağlık
YanıtlaSilGirişte alışa gelmiş cümleleri vurgulayarak konuna bağlaman ve dikkati buraya yönlendirmen güzel olmuş. Öğrenci ve öğretmen profilini beraber vermen okuyucuyu yormuyor ve sonunda tekrar öğrenci profilini vererek asıl konu ile bitirmen güzel olmuş, emeğine sağlık.
YanıtlaSil